زندگی‌نامه ابو الهیاج عبدالله (علی) بن ابی سفبان
بر اساس گزارش منابع فراوان تاریخی، یکی از افراد خاندان بنی‌هاشم که توانست روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) و در رکاب حضرتشان به فیض شهادت برسد، و نام خود را در میان شهدای کربلا ثبت نماید، ابوالهیاج، عبدالله(علی) بن ابی‌سفیان بن حارث بن عبدالمطلب قرشی هاشمی است. نام مادر وی فقمه بنت همام بن ارقم، و یا جمانه بنت ابی‌طالب بود. بر اساس برخی گزارش‌ها، وی شوهر رمله دختر امام علی(ع) بود و از این جهت داماد آن‌حضرت به شمار می‌آمد. البته وی با ام سعد دختر عروه بن مسعود ثقفی هم ازدواج کرده بود.
ابوالهیاج بعد از فتح مکه اسلام آورد، و از اصحاب رسول خدا(ص) بود که آن‌حضرت را از نزدیک زیارت کرد و این حدیث را بدون واسطه از پیامبر نقل نمود: «لا یقدّس اللَّه أمه لا یأخذ ضعیفها من قویها»؛ خداوند جامعه‌ای را دوست ندارد که در آن، حق ضعیفان از قدرت‌مندان گرفته نمی‌شود.
اما برخی معتقدند که وی رسول خدا(ص) را از نزدیک ندیده و مستقیما از حضرتشان حدیثی نشنیده است.
پس از رحلت رسول خدا، وی از جمله هواداران و شیعیان امام علی(ع) به شمار آمده و از ایشان روایت نقل می‌کرد. وی دارای طبع شعر بود و اشعاری را در دفاع از جانشینی امام علی(ع) سرود؛ مانند:
«و منا علی ذاک صاحب خیبر و صاحب بدر یوم سالت کتائبه
وصی النبی المصطفی و ابن عمه فمن ذا یدانیه، و من ذا یقاربه»؛
علی از ما است، همان جنگ‌آور خیبر و بدر، روزی که سپاه پیامبر روانه جنگ شد. او وصی پیامبر مصطفی(ص) و عموزاده او است، پس چه کسی می‌تواند هم‌‌رتبه‌ی باشد و با او مقایسه شود.
«و کان ولی الأمر بعد محمد علی و فی کل المواطن صاحبه
وصی رسول الله حقا و جاره و أول من صلی و من لان جانبه»؛
ولیّ امور بعد از پیامبر(ص)، علی بن ابی‌طالب(ع) بود و در هر جایگاه یاور پیامبر بود. وصی حقیقی رسول خدا(ص) و همسایه‌ی او بود و او اول کسی بود که نماز خواند و (در برابر پیامبر) متواضع بود.
وی هنگام وفات رسول خدا(ص) در مدینه حضور نداشت، اما هنگامی که متوجه شد مردم با ابوبکر بیعت کردند، به مسجد النبی(ص) رفت و در دفاع از امام علی(ع) این‌گونه سرود:
«ما کنت أحسب أن الأمر منتقل عن هاشم ثم منها عن أبی الحسن
أ لیس أول من صلی لقبلتهم و أعرف الناس بالآثار و السنن
و آخر الناس عهدا بالنبی و من جبریل عون له بالغسل و الکفن
من فیه ما فیهم لا یمترون به و لیس فی القوم ما فیه من الحسن
فما الذی ردکم عنه فنعلمه ها إن بیعتکم من أول الفتن»؛
گمان نمی‌کردم که حکومت در مرحله‌ی اول از بنی‌هاشم و در مرحله‌ی بعد از آن، از امیرالمؤمنین(ع) غصب شود! آیا علی(ع) اولین کسی نیست که به قبله‌ی مسلمانان نماز گزارد و داناترین مردم به آثار و سنت نیست؟! و آخرین کسی که با پیامبر وداع کرد! و همان فردی که جبرئیل در غسل و کفن پیامبر(ص) یاورش بود؟! او کسی است که هر آنچه دیگران داشتند (از فضایل و کمالات) او به تنهایی همه‌ی آنها را دارد، و خود آنان نیز در این باره شک و تردیدی نداشتند، و علاوه بر آن، او فضائلی داشت که در دیگران نبود. (با این همه برتری‌ها) چه چیزی شما را (از بیعتش) باز داشت؟! (آن‌را بگویید) تا ما هم بدانیم! آگاه باشید که این بیعت شما (با جز او)، سرآغاز فتنه‌ها است.
گفتنی است؛ با آن‌که برخی کتاب‌های معتبر، نام ابوالهیاج را در زمره‌ی شهدای کربلا آورده‌اند؛ اما در زیارت‌نامه‌های مرتبط با شهدا، نامی از ایشان مشاهده نمی‌شود.
منبع:islamquest.net