علائم کبد چرب چیست به همراه راه تشخیص و درمان آن
کبد چیست ؟
از آنجا که بیماری کبد چرب از جمله بیماری های خاموش و بی نشانه است، پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب از جمله اولویت ها قرار می گیرد.
کبد چرب نشانه ای از سندروم متابولیسم است. این سندروم به معنای آن است که عمدتا سوخت چربی و قند در سلول های بدن مختل شده بنابراین این مواد در کبد انباشت و به کبد چرب تبدیل می شود.
ویدیو پیشنهادی کبد چرب
بیماری کبد چرب چیست؟
منظور از کبد چرب، رسوب چربی (عمدتاً از چربی های خنثی مثل تری گلسیرید در سلول های کبدی است) که پیدایش آن در افراد چاق ، کم تحرک ، مبتلایان بـه دیابت، چربی خـون بـالا شخصیتهای اضطرابی (افراد پراسترس ) و مصرف کنندگان طولانی مدت غذا های دارای مواد نگه دارنده همچون فست فـودها و نوشابه های گاز دار بیشتر دیـده میشود، تجمع چربی در کبد میتواند به مرور زمان ایجاد التهاب و تشکیل باند های فیبروز نماید، در صورت عدم درمان و بهبودی، کبد چرب میتواند به سمت نارسائی کبد و سیروز کبدی (تشکیل بافت فیبروز درکبد) پیشروی نماید.
انواع بیماری کبد چرب ( کبد چرب الکلی و غیره الکلی )
1- اگر عامل اصلی به وجود آورنده بیماری کبد چرب مصرف الکل باشد به این بیماری کبد چرب الکلی (alcoholic fatiy liver) می گویند.
2- و اگر که بیماری کبد چرب بدون مصرف الکل بوجود آمده باشد به آن بیماری کبد چرب غیره الکلی Non alcoholic fatiy) liver) میگویند.
همانطور که چربی در کبد رسوب می کند می تواند در جداره عروق دیگر بدن از جمله عروق قلبی، مغزی و کلیوی هم رسوب کند و باعث آسیب به این اعضاء شود.
چه کسانی بیماری کبد چرب می گیرند؟
- کسانی که دیابت و بیماری قند نوع یک یا دو دارند اما بدنشان انسولین را پس می زند حتی اگر انسولین تزریقی باشد، دچار بیماری کبد چرب می شوند .
- مصرف داروهای شیمیایی خاص اثر سوء بر روی کبد دارد. مخصوصاً آنتی بیوتیک ها چرک خشک کن ها بدون تجویز متخصص، بدون آنکه عفونت یا چرک داخلی ثابت بشود از پیش خودشان می خورند و متأسفانه در کشور ما زیاد است.
- کسانی که مصرف چربی زیاد دارند سرخ کردنی، تف دادنی، بو دادنی چند بیماری می آورد حتی سوزش چشم و خارش چشم و یکی هم ایجاد کبد چرب است.
- آن دسته از افرادی که تخم مرغ نیمرو و یا آب پز زیاد می خورند چند بیماری می آورد که یک از آنها کبد چرب است. حتی نفریت و ورم تحال هم می آورد.
- افرادی که خود درمانی های غلط دارند و کاهش وزنشان را سریع انجام می دهند در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند، مثلاً در هفته بیش از دو کیلو وزنشان را کاهش می دهند. این کار هم عوارض سوء دارد علاوه بر سکته، کبد را هم چرب می کند.
علائم بیماری کبد چرب چیست؟
- کبد چرب در 90 درصد موارد هیچ علائمی ندارد و معمولا بدون علامت است. چاقی، پارامترهای مختلف سندروم روده تحریک پذیر، کم تحرکی و دیابت همه منجر به ایجاد بیماری کبد چرب می شوند.
- در بیشتر موارد بیماری کبد چرب بدون علامت است و پزشک در بررسی آزمایشگاهی یا سونوگرافی یا سی- تی اسکن بطور اتفاقی آن کشف میکند.
- فرد به ندرت از ضعف و بیحالی، خستگی دائمی و احساس فشار و درد مبهم در ناحیه فوقانی و راست شکم شاکی است. بخصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده باشد بیشتر بروز میکند.
اقدامات تشخیص بیماری کبد چرب
- اگر چه در خیلی از موارد علائم قابل توجهی در این بیماری وجود ندارد، با مشاهده بالا بودن آنزیمهای کبدی(ALT) (SGPT) یا گاما گلو تأمین ترانس پیتیداز((GGT)) و نیز تصاویر سونوگرافی تشخیص این بیماری ثابت میگردد.
- اختلالات آزمایشی در کبد چرب معمولاً ضعیف است و در اکثر موارد افزایش خفیفی درآمینـو ترانسفـرازهای سـرمـی (AST))((ALT) یـا گاما گولو تأمین ترانسـی پیپتدار(GGT) دیده میشود.
- آمینوترانسفرازهای سرمی (AST)(ALT)) معیارهای جهت ارزیابی آسیب سلولهای کبدی به شمار میروند و به علت آنکه میزان آنزیم (ALT)) به بالاترین مقدار در کبد وجود دارد اختصاصیترین آزمایش دال بر ضایعه کبدی است.
- در کبد چرب الکلی به طور اختصاصی میزان افزایش آنزیم (AST) بیش از آنزیم (ALT) است ولی در کبـد چـرب غیـره الکلی میزان افزایش (ALT) بیش از (AST) است.
- انفیلتراسیون چربی در کبد با سونوگرافی یا سی تی اسکن تشخیص داده میشود. در سونوگرافی میزان اکو پارانشیم کبد افزایش مییابد، میزان حساسیت سونوگرافی حـدود (70) درصد است.
- طبق تحقیقات انجام شده در 20 درصد افراد مبتلا به کبد چرب آنزیم های کبد ، نرمال بوده، که این امر انجام سونوگرافی از کبد را در مورد مشکوک توصیه مینماید.
شیوع بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب با افزایش سن سیر صعودی مییابد، شیوع این بیماری در آقایان دو برابر خانمها است که با افزایش سن میزان شیوع در خانم ها به آقایان نزدیک میشود ، به ویژه پس از یائسگی ؛ بیماری کبد چرب در خانم ها سیر فزاینده ای دارد.
در بررسیهای انجام شده روی بیش از 120 بیمار مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی مهمترین عوامل بروز این بیماری به ترتیب عبارتند از :
- عادات بد غذائی (مصرف غذا های دارای مواد نگهدارنده و عدم رعایت موازین بهداشتی در غذا خوردن )
- استرس ( اضطراب یا افسردگی )
- عدم تحرک کافی(نداشتن فعالیت بدنی مناسب همانند ورزش روزانه )
سیر بیماری کبد چرب
از آنجایی که بیماری کبد چرب سیر پیش رونده دارد میتواند در مراحله اولیه بدون علامت باشد که با پیشرفت بیماری و درگیری بیشتر کبد تأثیرات منفی برعملکرد کبد بصورت احساس ضعف خستگی و کاهش وزن بروز میکند. در 30 درصد موارد افراد مبتلا به کبد چرب دچار التهاب دربافت کبد(NASH) (NON ALCOHOLIC Steatohepatits) میشوند که 15درصد از این افراد دچار سیروز کبدی (sirros) شده و منجر به از کار افتادن کبد میشود.
نکته: اگر کبد چرب همراه با افزایش آهن سرم، سن بالای 45، چاقی ، دیابت، فشارخون باشد نشانه شدت بیماری است.
افرادی که دارای کبد چرب هستند ممکن است ۱۰ سال قبل از بروز بیماری کبد چرب دچار عـوارض قلبی عروقی و کلیـوی آن شوند. درصد ابتلا به سکته های قلبی و مغزی و بیماری های همچون دیابت قندی، هیپرلیپیدمی(افزایش چربی خون) و… دراین گروه از افراد بیشتر است.
همانطور که چربی در کبد رسوب میکند میتواند در جداره عروق دیگر بدن از جمله عروق قلبی، مغزی، و کلیوی رسوب کرده و باعث آسیب به این عضو شود.
بیماری های همراه کبد چرب
چاقی و کبد چرب
کبد چرب در افراد چاق شایع است و به شدت با چاقی ارتباط دارد، بویژه چاقی شکمی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب دارد. دیابت قندی، هیپرتری گلیسیریدمی (افزایشTGخون) در افراد چاق شایع است.
دیابت و کبد چرب
کبد چرب در نیمی از مبتلایان به دیابت قندی نوع دو دیده میشود ممکن است یکی از علل آن افزایش اسیدهای چرب با منشاء غذائی و متابولیسم کربو هیدراتها و تبدیل آن به اسیدهای چرب باشد.
الکل و کبد چرب
کبد چرب به طور شایع به دنبال مصرف مقادیر اندک یا زیاد الکل حتی برای مدت زمان کوتاهی دیده میشود، انفیلتراسیون (تجمع) شدید چربی میتواند با خستگی، ضعف، بیاشتهایی، تهوع، احساس ناخوشی در شکم و هپاتومگالی دردناک همراه باشد. اولین قدم در درمان کبد چرب الکلی حذف کامل مصرف مشروبات الکلی میباشد.
نکتـه
بیماری استئاتوهپاتیت غیره الکلی (NASH)(تجمع چربی و سلولهای التهابی در سلولهای کبد) که نشان دهنده پیشرفت بیماری کبد چرب به سمت سیروز و نارسایی کبدی است؛ بطور شایع با چاقی دیابت قندی و هیپرلیپیدمی همراه است، این مراحله از بیماری در خانمها شایعتر و اغلب بدون علامت است
داروها و بیماری کبد چرب
آمیودارون، نیفیدیپین، دیلتیازوم، کلوروکین، ترکیبات کورتیکو استروئیدی، تتراساکلین داروهای هستند که مصرف آن میتوان با ایجاد بیماری کبد چرب همراه شود.
راه های پیشگیری از بیماری کبد چرب
- رژیم غذائی سـالـم مثـل میوه ها، سبزیهای خام، غلات سبوس دار و چربیهای مفید (روغن زیتون ، کنجد) برای خود انتخاب کنید.
- انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم (چاقی بویژه چاقی شکمی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلاء به کبد چرب دارد) از جمله پیاده روی به میزان حداقل ۳۰ الـی ۶۰ دقیقه در روز توصیه میشود.
- از مصرف الکل جداً پرهیز نمائید.
- ازمنابع غذای دارای پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز، کشمش، آلو، بادام، انواع سبزیها
مواد غذایی مفید برای بیماری کبد چرب
الف –مواد غذایی که فرآیند سم زدایی و تصفیه کبد را افزایش میدهند.
ب –مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان که طی فرآیند سم زدایی از کبد محافظت میکنند. (در فرآیند سمزادیی یا تصفیه کبد تعـداد زیادی رادیکال آزاد تولید میشود که برای کبد مضر هستند، آنتی اکسیدانها از کبد در برابر رادیکالهای آزاد محافظت مینمایند).
- سیر و پیاز خام: حاوی آنتی اکسیدان است و برای سم زادیی بهتر کبد لازم است، همچنین به کبد کمک میکند تا بدن را از آلودگی جیوه و بعضی مواد افزودنی موجود در غذاها و هورمون استروژن پاک کند.
- کلم (انواع کلم): کلم دارای خاصیت سم زدایی قـوی برای کبد است.
- لیموترش: آب لیموترش همراه آب و لرم صبح ناشتا سم زدایی کبد را افزایش میدهد.
- سیب: دفع فلزات سنگین از بدن را افزایش میدهد.
- میوههای غنی از آنتی اکسیدان: آلو، پرتقال، کشمش، طالبی، سیب با پوست، شاتوت، گریب فوروت، زرشک. انار، خرما
مواد غذایی که برای بیماری کبد چرب باید کمتر مصرف شود
چای ، قهوه ، نانهای بدون سبوس(نانهای ماشینی، فانتزی و نان لواش)) سرخ کردنی ها، غذاهای چرب و پرکالری، تنقلات شور، غذاهای دارای مواد نگه دارنده، گوشت قرمز
بیماری کبد چرب با طب اسلامی قابل درمان است
- درمـان: با تلاش گروهی از پزشکان در مراکز طب اسلامی تعداد زیادی از بیماران مبتلا به کبـد چـرب تحت درمـان قرار گرفته و بهبود یافتهاند؛ در صورت مبتلا بودن به بیماری کبـد چـرب میتوانید از طریق طب اسلامی سلامتی خودتان را باز یابید
- درمان فوری کبد چرب با روش های طبیعی و استفاده از میوه ها مزایایی نسبت به مصرف داروها دارد که اصلی ترین آنها تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش مقاومت در برابر بیماری هاست.
درمان بیماری کبد چرب با توصیه های طب سنتی و تغذیه
- اولین توصیه اصلاح تغذیه و شیوه زندگی است.
- کاهش مصرف گوشت چربی و مواد قندی و مصرف بیشتر میوه و سبزیجات توصیه کلی بسیار مفید است.
- جایگزینی گوشت با سویا جایگزینی شام با سالادی شامل هویج، کلم، کاهو، ترب، تربچه، سرکه، سیب، آبغوره، پرهیز از آب خوردن بین غذا، استفاده بیشتر از سیر، پیاز، سبزیجات تازه، لیموترش و سیب در رژیم غذایی روزانه بسیار مفید است.
- هر روز خوردن یک مشت برگ زرد آلو
- خوردن 7 برگ کاسنی یا یک استکان عرق کاسنی
عرقیات گیاهی برای درمان بیماری کبد چرب
- نوشیدن دم کرده گل مریم نیز اثربخش است.کاهش تدریجی وزن و ورزش روزانه می تواند به گونه چشمگیری در درمان کبد چرب مفید باشد. البته توجه داشته باشید کاهش ناگهانی وزن ممکن است این مشکل را تشدید کند.
- سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق پلو خوری به فاصله 12 ساعت مصرف می کنند.
- عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.
و در پایان افراد مبتلا به بیماری کبد چرب می توانند با انجام فعالیت فیزیکی و اختصاص زمان برای ورزش سلامت خود را به دست بیاورند و نباید به دنبال آن باشند که فقط با دارو بخواهد به درمان کبد چرب بپردازد.
منبع: yjc.ir